Զվարթնոցի տաճար

Զվարթնոցի տաճարը տեղակայված է Արարատյան դաշտում՝ Էջմիածին քաղաքից 3 կմ հարավ: Պատմական այս տարածքը նախաքրիստոնեական շրջանում հայտնի երկրպագության վայր էր: Պեղումների ընթացքում այստեղ բացվել է ուրարտական ​​տաճարի հիմքերը, ինչպես նաև հայտնաբերվել է զոհասեղան և

Ռուսա II թագավորի սեպագիր արձանագրությունը, որը վկայում է Հրազդան գետի ջրանցքի կառուցման մասին: Զվարթնոցի տարածքում է եղել հեթանոսական Տիր աստծու մեհյանը (դպրության և գիտությունների աստված)։

Քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունելուց հետո՝ հեթանոսական տաճարը վերածվել է եկեղեցու: Ենթադրվում է, որ Զվարթնոցի տաճարը կառուցվել է 643-652 թվականներին:

Ըստ պատմիչ Սեբեոսի, տաճարի անունը ծագում է հին հայկական «զվարթուն» բառից, որը նշանակում է «հրեշտակ»: Այսպիսով տաճարը կոչվել է «Հրեշտականոց»: Թերևս տաճարի անվանումը կապված էր նրա ճարտարապետական ​​ոճի հետ, քանի որ բազմաթիվ լուսամուտների միջով թափանցող արևի լույսը ճախրող հրեշտակների թևերի տպավորություն էր ստեղծում:

Հետաքրքրական է, որ միայն Սեբեոսն է տաճարը անվանում «Զվարթնոց»: Մնացած բոլոր գրառումներում այն ​​հիշատակվում է որպես Սուրբ Գրիգոր եկեղեցի: Տաճարը կանգուն է եղել մինչև 10-րդ դարի վերջը և, ամենայն հավանականությամբ, քանդվել է երկրաշարժի հետևանքով: Մինչև 1901 թ.-ի պեղումները տաճարի ավերակները ծածկված էին հողով:

Զվարթնոցի տաճարը տպավորիչ չափսերի եզակի ճարտարապետական ​​կառույց էր: Ժամանակին բնորոշ խաչաձև գմբեթավոր կամ բազիլիկային տիպի կառուցվածքի փոխարեն՝ Զվարթնոցը ներկայացնում էր բոլորովին նոր ոճ: Եռաստիճան՝ հաջորդաբար նվազող 3 գլանաձև ներդաշնակ ծավալների միասնական շինությունն իր ժամանակի ամենաբարձր կառույցներից էր (45-49 մ):

1989-ին տաճարն ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում: