Խորովածն այնքան սիրված և տարածված է Հայաստանում, որ նույնիսկ անցկացվում է խորովածի փառատոն Ախթալայում։
Մենք՝ հայերս, խորոված պատրաստում ենք բոլոր տոնական առիթներով՝ լինի դա Ամանոր, ծննդյան տոն, հարսանիք, թե պարզապես ընկերական խնջույք։
Որպես կանոն խորովածի պատրաստությունը վստահում են տղամարդկանց, իսկ կանայք այդ օրը օգնականի դերում են։ Հայ տղամարդիկ մեծամասամբ վստահ են, որ ամենահամեղ խորովածն իրենք են պատրաստում և հպարտությամբ հյուրասիրում են իրենց հյուրերին և, իհարկե, չեն մոռանում կիսվել ճիշտ խորոված պատրաստելու իրենց հատուկ գաղտնիքներով։
Խորովածի փառատոնի նպատակն է հայկական խոհարարական ավանդույթների զարգացումը և Ախթալա քաղաքում զբոսաշրջության խթանումը: Ախթալան գտնվում է Լոռու մարզկենտրոն Վանաձորից 62 կմ հյուսիս: Քաղաքը հայտնի է 10-րդ դարի լավ պահպանված վանական համալիրով։
Խորովածի պատրաստումը հեշտ գործ չէ և պահանջում է հատուկ ծիսակարգ։ Ավանդական հայկական խորովածը պատրաստվում է խոզի, գառի, տավարի կամ հավի մսով՝ համեմված տարբեր տեսակի համեմունքներով:
Երբ խորովածն արդեն պատրաստ է, այն վերցնում են կրակից և լցնում մեծ կաթսայի մեջ, որի հատակին արդեն փռված է լինում լավաշի 2-3 շերտ և մաքրած սոխի շրջանակներ։ Խորոված միսը լցնում են ամանի մեջ և վրայից ևս ծածկում լավաշով։
Կաթսան ծածկում են և թողնում մի քանի րոպե, որպեսզի այն հանգստանա և համերն ու հոտերը խառնվեն։ Շատերը համարում են, որ խորովածի ամենահամեղ մասը լավաշն է, որով խորովածը կաթսայի մեջ փաթաթված է լինում։ Այնպես որ, աշխատեք այդ լավաշից մի կտոր անպայման փորձել, քանի որ այն սեղանին երկար չի մնում։
Բուսակերները կարող են ուտել բանջարեղենային խորովածը (սմբուկ, քաղցր և կծու բիբար, լոլիկ), որը սովորաբար մատուցվում է ավանդական մսի խորովածի հետ։
Փառատոնի ժամանակ տարբեր ընկերությունների, ռեստորանների, և սրճարանների ներկայացուցիչներ, ինչպես նաև առանձին խոհարարներ Հայաստանի շրջաններից և տարբեր երկրներից, ներկայացնում են իրենց պատրաստած խորովածը և հյուրասիրում փառատոնի մասնակիցներին: Կազմակերպիչները խոհարարական տարբեր մրցույթներ են անցկացնում:
Խորովածի փառատոնն ուղեկցվում է հայկական ավանդական երգ ու պարով, համերգային ծրագրով։
2017 թվականին կազմակերպիչները Ախթալան հայտարարեցին խորովածի համաշխարհային մայրաքաղաք:
Այս տոնի նպատակը միայն միս ուտելը չէ, այլ նաև միասին հավաքվելը բնության գրկում, ուրախ տրամադրությամբ կիսվելը և օրը տոն դարձնելը։
