Երբևէ եղե՞լ եք Հայաստանում։ Եթե այո, ապա դուք հավանաբար կարծում եք, որ գիտեք Հայաստանում այցելելու ամենահետաքրքիր վայրերը։ Ամենայն հավանականությամբ, դուք եղել եք Երևանում, Գառնիում, Գեղարդում, Սևանում և էջմիածնում։ Հավանաբար փորձել եք հայկական խորովածը և խմել տնական օղին։ Սակայն հավատացեք՝ սա դեռ ամենը չէ։
Հայաստանը փոքր, այնուամենայնիվ գրավիչ երկիր է: Աշխարհում շատերի համար այն հեռավոր և խորհրդավոր է, սակայն երկրի ներսում էլ շատ են թաքնված վայրերն ու շատերի համար անհայտ զբոսաշրջային ուղղությունները: Եթե ուզում եք բացահայտել դրանցից մի քանիսը, ապա շարունակեք ընթերցել:
Հայաստանի թաքնված ուղղությունները. Կաքավաբերդ
Կաքավաբերդը հին հայկական բերդ է, որը գտնվում է «Խոսրովի անտառ» պետական արգելոցում՝ Արարատի մարզի կենտրոնում: Առաջին անգամ ամրոցի մասին հիշատակել է հայ պատմիչ Հովհաննես Դրասխանակերտցին 9-րդ դարում: Նա նշում է, որ բերդը պատկանում էր Բագրատունիների տոհմին։ Փաստորեն Կաքավաբերդը գոյություն է ունեցել դեռևս 885-1045 թվականներին:
Չնայած Կաքավաբերդի ամրոցն այդքան էլ հայտնի չէ զբոսաշրջիկներին, այն հաճախ է հիշատակվում հայ գրականության մեջ: Հայտնի գրող Ակսել Բակունցը շատ տպավորիչ է նկարագրել Կաքավաբերդը իր «Ալպիական մանուշակ» պատմվածքում:
Այսօր Կաքավաբերդը Հայաստանում լավ պահպանված եզակի ամրոցներից մեկն է: Այն հայտնի է նաև որպես Գեղի կամ Քեղի բերդ: Ամրոցը կառուցվել է լեռան գագաթին: Ամրոցի տարածքում կարելի է գտնել միջնադարյան եկեղեցու ավերակներ և մի քանի այլ կառույցներ:
Կաքավաբերդը պատմական և մշակութային մեծ արժեք ունի։ Ո՞վ գիտի, թե որքան գաղտնիքներ ու պատմություններ են պահում ամրոցի դարավոր պատերը։ Համոզված եղեք, որ այցելությունը Կաքավաբերդ ձեզ համար տպավորիչ և անմոռանալի կլինի:
Հայաստանի թաքնված ուղղությունները. Սևսար
Հայերը աստղերն ուսումնասիրել են հնագույն ժամանակներից։ Այդ մասին վկայում են Հայաստանի տարածքում հայտնաբերված հին աստղադիտարանները։ Այդպիսի աստղադիտարաններից մեկը գտնվում է Սևսար լեռան լանջին։
Ասում են, որ Սևսարի աստղադիտարանը թվագրվում է մ.թ.ա. 3-1 հազարամյակներով։ Կատարված վերջին հետազոտությունները ենթադրում են, որ համաստեղությունները անվանակոչելը և կենդանակերպի նշանների ստեղծումը տեղի են ունեցել Հայկական բարձրավանդակում։
Տվյալ հնագույն աստղադիտարանը գտնվում է Սևսարի լանջին՝ 2700մ բարձրության վրա։ Այն զբաղեցնում է մոտ 1000 քմ տարածք, որտեղ հայտնաբերվել են բազմաթիվ մեծ քարե սալիկներ։ Դրանց վրա փորագրված են տարբեր նշաններ, համաստեղությունների և երկնային լուսատուների բազմաթիվ պատկերներ:
Մոտ 15 քարեր միասին կազմում են աստղագիտական օրացույցը: Համարվում է, որ քարերից մեկի վրա փորագրված կլոր պատկերը ներկայացնում է մեծ պայթյունը, իսկ շրջապատող քարերի ժայռապատկերները՝ համաստեղություններն են: Չնայած դժվար է հավատալ, որ մարդիկ կարող էին ուսումնասիրել տիեզերքը դեռ մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակում, սակայն Սևսարի վրա գտնվող քարերը վկայում են, որ հնագույն ժամանակներից այստեղ աստղային քարտեզ է եղել:
Եթե ցանկանում եք այցելել Սևսարի խորհրդավոր աստղադիտարանը, ապա այն գտնվում է Գեղարքունիքի մարզում:
Հայաստանի թաքնված ուղղությունները. «Արջերի քարանձավ»
Արջերի քարանձավը Հայկական լեռնաշխարհում ամենաերկար և խորը քարանձավն է, ինչպես նաև ամենամեծն է Հարավային Կովկասում: Այն գտնվում է Վայոց ձորի մարզում՝ Արփի գյուղից 3 կմ հեռավորության վրա: Ենթադրվում է, որ քարանձավը հայտնաբերել են որսորդները 1978 թվականին: Ասում են, որ այն ստացել է իր անունը 1980-ին՝ քարանձավում հայտնաբերված արջի ոսկորների պատճառով:
Քարանձավի ընդհանուր խորությունը 3 կիլոմետր է և, մինչև վերջ հասնելու համար, անհրաժեշտ կլինի 9-10 ժամ: Քարանձավի ներսում կան շատ մեծ տարածքներ, որոնք նման են սրահների: Այս սրահները միացված են նեղ միջանցքներով, որոնց միջով անցնելը շատ դժվար է: Երբեմն միակ ելքը սողալն է:
Այս վայրը Հայաստանի ամենավտանգավոր վայրերից մեկն է: Այդ իսկ պատճառով մուտքն արգելվում է: Այնուամենայնիվ, եթե սիրում եք նման խորհրդավոր վայրեր և էքստրեմալ արշավներ, կարող եք այստեղ այցելելու թույլտվություն ստանալ համապատասխան մարմիններից: Ամեն դեպքում, խորհուրդ է տրվում մուտք գործել քարանձավ միայն պրոֆեսիոնալ զբոսավարի ուղեկցությամբ:
Հայաստանի թաքնված ուղղությունները. Սև բերդ
Սև բերդը լքված ռուսական ամրոց է Գյումրիում (Շիրակի մարզ): Այս ամրոցը Հայաստանի ազգային մշակութային ժառանգության օբյեկտներից է, որը կառուցվել է 1834 թվականին՝ ռուս-թուրքական պատերազմից հետո: Այն գտնվում է Թուրքիայի սահմանից 8 կմ հեռավորության վրա՝ բլրի գագաթին: Ամրոցը 360 աստիճանի կլոր սև քարե կառույց է: Իհարկե կռահեցիք, թե ինչու է այն կոչվում «Սև»:
Ամրոցի մոտակայքում կանգնած է Մայր Հայաստանի արձանը: Սա Գյումրիի ամենաբարձր կետն է:
Հայաստանի թաքնված ուղղությունները. Քարի լիճ
Քարի լիճը գտնվում է Արագած լեռան լանջին: Բյուրականից լիճ կարելի է հասնել մայրուղու երկայնքով քայլելով :
Տարվա մեծ մասը լիճը շրջապատված է ձյունով, ուստի լճի ջուրը բավականին սառն է: Քարի լճից է սկիզբ առնում Արխաշեն գետը: 1942-ին Ալիխանյան եղբայրները (Արտեմ և Աբրահամ) լճի արևելյան ափին հիմնադրել են տիեզերական ճառագայթների բարձրլեռնային կայանը:
Հայաստանի թաքնված ուղղությունները. Արևիկ ազգային պարկ
«Արևիկ» ազգային պարկը, որը գտնվում է Սյունիքի մարզում, Հայաստանի չորս պահպանվող ազգային պարկերից մեկն է: Այգու նպատակը բուսական և կենդանական աշխարհի վտանգված և հազվագյուտ տեսակների պահպանումն է:
Պարկում գրանցված են թիթեռների 150 և թռչունների 180 տեսակ: Նրանցից որոշ տեսակներ ընդգրկված են Հայաստանի Կարմիր գրքում:
Այստեղ ապրում են այնպիսի հազվագյուտ կենդանիներ, ինչպիսիք են կովկասյան ընձառյուծը, բեզոարյան այծը, հայկական մուֆլոնը, գորշ արջը, հայկական իժը, կովկասյան սև կաքավը և այլն: Կան նաև մի շարք եզակի ծառեր և բույսեր՝ կաղնի, հացենի, թխկի:
Այցելելով այս ազգային պարկ՝ դուք կվայելեք յուրահատուկ և գեղեցիկ լեռնային բնապատկերները և կծանոթանաք այգու հետաքրքիր կենսաբանական բազմազանությանը։
Ամփոփում
Ծանոթությունը այսպիսի անսովոր վայրերի հետ պետք է որ Հայաստան այցելելու անհագուրդ ցանկություն առաջացնի։ Այստեղ շատ են խորհրդավոր և առեղծվածային վայրերը, որոնք չեն կարող անտարբեր թողնել ճամփորդությունների սիրահարներին:
Ուստի եկեք միասին ուղևորվենք դեպի Հայաստանի թաքնված գանձերը:
