Վեդին Արարատի մարզի գլխավոր քաղաքներից է: Այն տեղակայված է Արարատ լեռան արևմտյան մասում` Վեդի գետի աջ ափին, որը հոսում է քաղաքով: Քաղաքը ծովի մակարդակից 900 մ բարձրության վրա է: Ձմեռները ծայրաստիճան ցուրտ են և ձյունառատ:
Քաղաքը գտնվում է մայրաքաղաք Երևանից 35 կմ հարավ և Արտաշատից 18 կմ հարավ-արևելք: Գորավանի կիսաանապատը բնական սահման է ստեղծում քաղաքի հարավում, իսկ Ուրծի լեռները՝ հյուսիսում։
Քաղաքի անվանումը բխում է արաբական «վադի» բառից, որը նշանակում է հովիտ: Քաղաքը նախկինում անվանել են Վիթի, Վեթի, սակայն 1946-ին այն վերանվանվել է Վեդի, իսկ 1963-ին ստացել քաղաքային բնակավայրի կարգավիճակ:
Հավանաբար, Վեդիի տարածքը բնակեցվել է դեռևս ուրարտական ժամանակաշրջանից: Բնակավայրն առաջին անգամ հիշատակվել է պատմաբան Ստեփան Օրբելյանի «Սյունիքի մարզի պատմություն» գրքում:
Քաղաքում կա Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձան, որն իր տեսքով հիշեցնում է Երևանի Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրը:
Ցեղասպանության հուշարձանից ոչ հեռու՝ Երկրորդ աշխարհամարտի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձանն է:
Քաղաքի մեկ այլ կարևոր մշակութային շենքերից է Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին: Ասում են, որ այն նախկինում պարզապես փոքր մատուռ էր, որը քաղաքի բնակիչներից մեկը (Էդգար Շաբոյան) կառուցել է իր ընտանիքի օգնությամբ՝ դարձնելով մեծ եկեղեցի:
Վեդիի կենտրոնում կան բազմաթիվ սրճարաններ, ռեստորաններ և արագ սննդի խանութներ: Այս փոքր քաղաքը հայտնի է նաև իր խաղողագործությամբ: Տեղացիների ամենասիրված վայրը Վեդի գետի ափն է, որտեղ նրանք սիրում են անցկացնել իրենց ժամանակը` խորոված և գինի վայելելով: Այնպես որ, երբ լինեք Վեդիում, տեղացիներն անպայման կհրավիրեն ձեզ այստեղ:
2013-ին այստեղ կառուցվել է նոր մշակույթի պալատ, որում հանգրվանել է քաղաքի թատրոնը և մշակութային այլ կառույցներ: Թատրոնն ունի իր թատերախումբը 1950 թվականից։ Քաղաքն ունի ժողովրդական գործիքների համույթ (1977 թվականից), պարային խումբ, փողային նվագախումբ և մանկական նվագախումբ: 1935 թվականից գործում է Վեդու Պարույր Սևակի անվան հանրային գրադարանը։ Քաղաքում կա նաև երաժշտական և արվեստի դպրոցներ:
Խոր Վիրապի վանքը գտնվում է Հայաստանի Արարատյան դաշտում, Արարատի մարզում՝ Արաքս գետի ձախ ափին: Խոր Վիրապի՝ որպես վանքի և ուխտագնացության վայրի մեծ համբավը կապված է այն բանի հետ, որ Տրդատ 3-րդ թագավորը այստեղ է բանտարկել Գրիգոր Լուսավորչին:
Read More