Եղեգնաձոր

Եղեգնաձորը Վայոց ձորի մարզկենտրոնն է: Այն տեղակայված է Հայաստանի հարավ-արևելյան մասում ՝ Արփա գետի վտակ հանդիսացող Սրկղոնք գետի ափին: Քաղաքը գտնվում է Երևանից 123 կմ հարավ, բարձրությունը ծովի մակարդակից 1194 մ է: Կլիման մեղմ է, բնութագրվում է ձնառատ ձմեռներով և տաք ամառներով:

Եղեգնաձորի պատմությունը

Եղեգնաձորը Հայաստանի ամենահին բնակավայրերից մեկն է: Քաղաքն առաջին անգամ հիշատակվել է 5-րդ դարում: Եղեգնաձորի տարածքը համընկնում է Մեծ Հայքի Սյունիք նահանգի Վայոց ձոր գավառի արևմտյան հատվածին։ Միջնադարում Մետաքսի ճանապարհը անցնում էր Վայոց ձորով: 10-13-րդ դարերի ընթացքում քաղաքում կառուցվել են բազմաթիվ եկեղեցիներ, վանական համալիրներ, կամուրջներ և քարվանատներ:

1747 թվականին, երբ Արևելյան Հայաստանը դեռևս գտնվում էր Իրանի տիրապետության տակ, քաղաքը Նախիջևանի Խանության մի մասն էր և հայտնի էր որպես Քեշիշքենդ: 1935-ին այն վերանվանվել է Միկոյան՝ քաղաքական գործիչ և բոլշևիկյան առաջնորդ Անաստաս Միկոյանի պատվին: 1956-ին քաղաքը վերանվանվել է Եղեգնաձոր:

Եղեգնաձորի տեսարժան վայրերը

Եղեգնաձորը Վայոց ձորի պատմամշակութային կենտրոնն է: Այստեղ շատ են հին եկեղեցիները։ Քաղաքի ամենահայտնի վայրը 13-14-րդ դարերի Նորավանքի վանական համալիրն է:

Եղեգնաձորի Զորաց Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին ևս մի արվեստի գործ է, որն անհրաժեշտ է տեսնել:

Քաղաքում գտնվող 12-րդ դարի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին (հայտնի նաև որպես Սուրբ Սարգիս) ծառայում է որպես Հայ առաքելական եկեղեցու Վայոց ձորի թեմի նստավայր:

Եղեգնաձորից ոչ հեռու գտնվում է Սպիտակավոր Սուրբ Աստվածածին վանքը, որը կառուցվել է 1321 թվականին: 1987 թվականին հայ ազգային հերոս և ռազմական առաջնորդ Գարեգին Նժդեհի աճյունը գաղտնի տեղափոխվել և ամփոփվել է Սպիտակավոր վանքի բակում: Նժդեհը մահացել էր խորհրդային բանտում 1955 թվականին։ 

Եղեգնաձորից ոչ հեռու է գտնվել 13-14-րդ դարերի նշանավոր հայկական կրթօջախ՝ Գլաձորի համալսարանը, որը գործել է մինչև 1340 թվականը: 1984-ին՝ Գլաձորի համալսարանի 700-ամյակի առթիվ, Վերնաշեն գյուղի Սուրբ Հակոբ պատմական եկեղեցում ստեղծվեց «Գլաձորի համալսարան» պատմամշակութային արգելոց-թանգարանը: 

 Քաղաքում կա հնագիտական ​​թանգարան, ինչպես նաև գեղարվեստի դպրոց, մարզադպրոց և երաժշտական ​​ակադեմիա: Եղեգնաձորի հայտնի բերքի փառատոնը տեղի է ունենում ամեն տարի՝ հոկտեմբերի երկրորդ կիրակի օրը: Այստեղ մեծ շուքով և ուրախությամբ են նշում նաև Տրնդեզն ու Վարդեվառը։